تعیین استراتژی حدضرر هنگام خرید سهام در بورس
ادامه مقاله راهنمای تنظیم استراتژی ورود به بازار بر مبنای ویژگی های شخصینی ما با قلم دکتر مهدی کنعانی و دکتر الهام حبیبی به شرح ذیل می باشد.
فصل ششم: اشتباهات ناشیها و شادی خرسها
ضرب المثل معروفی هست با این مضمون که “وقتی گاوی از روی نردهای پریده باشد؛ لزومی ندارد بقیه گاوها هم بتوانند از روی همان نرده بپرند”؛ این یعنی فرمول موفقیت اشخاص با هم متفاوت است؛ اما معمولاً فرمول شکست افراد خیلی متفاوت نیست و شباهت هایی به هم دارد؛ این فصل به این فرمول های شکست پرداخته و مخصوص عادت ها و اخلاق های “خرس شادکن” است. وقتی وارد بازی بورس و جنگ گاوها (نمودارهای مثبت و صعودی) و خرسها (نمودارهای منفی و نزولی) می شویم، بعضی ها دورمان را می گیرند تا به سود خودشان برسند، بعضی رفتارها و عادت های “خرس شادکن” هم در بورس دیده می شود که ممکن است ناخودآگاه به ذهن ما هم برسد، این فصل از کتاب راهنمای پرهیز از اشتباهات رایجی است که خیلی ها مرتکبش شده اند و ما می خواهیم نشویم. بعضی از این اشتباهات را در ادامه توضیح داده ایم و چند تا از آنها را در قالب جدولی در آخر فصل لیست کرده ایم. حرفهای های بورس عاشق این اخلاق های تازه واردها هستند، چرا که از آنها استفاده کرده و سود بیشتری می کنند. سودی که حق ماست و با پرهیز از این اشتباهات می تواند نصیب خود ما شود.
یک) زیان گریزی و نداشتن حدضرر؛ فعلاً بذارم باشه!
این مهمترین اشتباه خیلی از تازه واردهاست. نداشتن حد ضرر و “زیان گریزی”[۱].
به این دو جمله دقت کنیم:
“میل افراد به پرهیز از زیان، بیشتر از کشش آنها به سمت کسب سود است”
“از نظر روانی امکان وقوع ضرر دو برابر بیشتر از احتمال کسب سود (به همان مبلغ) در تصمیم گیریهای شان موثر است.”
شاید جمله بالا کمی گیجکننده به نظر برسد. برای درک بهتر این عبارت میتوان گفت شخص زیان گریز ترجیح میدهد هزار ریال ضرر نکند تا اینکه دو هزار ریال سود کند. به تعبیر دیگر، اولویت اولش زیاننکردن و اولویت دومش سودکردن است.
البته تا اینجا شاید به نظر این موضوع ویژگی بدی نباشد یا شاید بتوان آن را نوعی فرار از ریسک دانست؛ اما در واقعیت همین ویژگی اخلاقی باعث کم شدن سود و بیشتر شدن ضررها در بورس میشود.
خیلی از تازه واردها دچار تصمیم «فعلاً بذار باشه!» می شوند. یعنی آنقدر صبر کنند تا سرمایه گذاری زیان ده (مثلاً سهمی خریده اند و همچنان افت می کند) برعکس شده و سود ده شود. این استراتژی می تواند خطرناک باشد چرا که بهترین پاسخ در شرایط زیان، فروش دارایی و سرمایه گذاری آن در فرصت های دیگری در سهم است. مثلاً ما سهم یکی از پتروشیمی ها یا بانک ها را به دلیلی می خریم، بعد از مدتی که سهم رشد کرده و سود داده، به دلایلی که ما از آن خبردار نمی شویم، شروع می کند به افت کردن (اگر خبردار می شدیم که زودتر می فروختیمش). بعد به دلیل اینکه سهم ما مثلاً ۵% ضرر داده، دلمان نمی آید سهم را بفروشیمش و آن را به امید برگشت و حتی سوددهی نگه می داریم و به نوعی ریسکپذیر می شویم! که کار اشتباهی است و مثلاً سهم ما ۴۰% افت می کند و این مدت یک سال زمان می برد. حال ما چقدر ضرر کرده ایم ؟! ۴۰% از سرمایه ما از دست رفته، به اضافه اینکه سالانه میتوانستیم بدون ریسک در بانک ۲۰% سود کنیم، یعنی ما بعد از یک سال چیزی در حدود ۶۰% ضرر کرده ایم. کاش ریسک پذیر نشده بودیم و سهم خود را در همان ۵% ضرر می فروختیم.!
در ماجرای “فعلاً بذارم باشه”، نقطه خطر تبدیل ما از ریسک گریز به ریسک پذیر شدن ماست!
نکته جالب آنجاست که بیاییم زیان گریزی را به ریسک گریزی(Risk Aversion) و ریسک پذیری یا ریسک طلبی (Risk Loving ) ارتباط بدهیم، چطوری؟ به این صورت که اگر فردی سرمایهگذاری خود را رو به رشد و ترقی ببیند ریسک گریز می شود و با شتاب سود خود را شناسایی کرده و آن سرمایه گذاری را می فروشد چرا که ترس از آن دارد که بازار معکوس عمل کرده و سودهای او از بین برود. اما وقتی که سرمایه گذاری های او در زیان باشد فرد ریسک پذیر شده و سرمایه گذاری های زیانده خود را حفظ می کند چرا که امیدوار است شرایط تغییر کند و سرمایه گذاری های او از زیان خارج و به سود تبدیل شود.
چاره کار: تعیین “حد ضرر” و شجاعت اجرای آن
راه چاره این است که یاد بگیریم کجا باید با قبول زیان از سهم خود خارج شویم. (داشتن حد ضرر و شجاعت در فروش در حد ضرر). مفهوم حد ضرر یعنی اینکه وقتی یک سهم را می خریم و وارد آن می شویم به خودمان بگوییم که اگر این سهم پایین آمد و تا چه حد پایین آمد من از این سهم خارج شوم و بقیهی پولم را نجات دهم. چیزی که باعث می شود خیلی ها در عمل این کار را نکنند ترس از شکست و زیر سوال بردن خودشان است و یا راحت بگوییم اینکه حرف خودشان را به کرسی بنشانند. ولی در بورس باید واقع بین بود و زیرک.
خیلی ها هستند که سهم خود را از دو سال پیش نگه داشته اند تا به همان قیمتی که خریده اند برسد و بعد بفروشند! ولی هنوز به آن قیمت نرسیده است پس هوشیار باشیم و زمانی که سهم را می خریم حد ضرر را در نظر بگیریم و زمانی که سهم مان در ضرر رفت جلو ضرر بیش از حد را بگیریم.
نویسندگان:
دکتر مهدی کنعانی
دکتر الهام حبیبی
برچسب:سرمایه گذاری در بورس, سهام